C_navegador_de_nastat
-
Estatistikak
Gaiak
Estatistika-baliabideak
Estatistiken bilaketa
- Adierazleak
- Zerbitzuak
- Aktualitatea
-
Erakundea
Nafarroako estatistika-sistema
Visor Definiciones Nastat
Definizioak
Ustiategiko edo ustiategiak hazitako ekoizpenerako animaliak, transhumanteak eta integrazio- edo kontratu-erregimeneko ganadua barne.
Abeltzaintzari buruzko datuak abelburuen edo abeltzaintzako unitateen (AU) kopuruaren arabera adierazten dira, eta datu horiek lortzen dira espezie eta mota bakoitzari koefiziente bat aplikatuz, unitate komun batean espezie desberdinak gehitzeko. Salbuetsita daude AU bihurtzen ez diren erlauntzak.
Ustiategiak animalia-jatorriko ongarri naturalak biltegiratzeko instalazioak dituen hartzen da kontuan, eta bereizi egiten du simaur solidokoak, mindakoak edo simaur erdi likidokoak diren eta instalazio horiek estalita dauden. Erreferentzia-urtean erabili ez diren instalazioak baztertzen dira. Era berean, kontuan hartzen da lisierra biltegiratzeko andelak eta/edo hobiak erabiltzea eta ustiategian ekoitzitako ongarri osoaren portzentajea, beste ustiategi batzuei saldu edo lagatzen zaiena zuzenean ongarri gisa erabiltzeko edo enpresei industria-tratamendurako saldu edo lagatzen zaiena.
Simaur solidoarekin edo erdilikidoarekin ongarritutako azaleretan, bereizi egiten dira berehala ongarritu diren azalerak; alegia, lurzorua lau ordu inguru baino lehen ongarritzea.
La superficie total de cada explotación agrícola con tierras se clasifica en tres grandes grupos según su aprovechamiento: tierras labradas, tierras para pastos permanentes y otras tierras. En todos ellos se incluye tanto la superficie de cultivo puro, como la parte proporcional en caso de asociación y el cultivo principal en el caso de cultivos sucesivos. Las tierras labradas y las tierras para pastos permanentes se clasifican a su vez en tierras de secano y regadío, de acuerdo con las siguientes definiciones: - Tierras de secano Se consideran como tales las que, durante el periodo de referencia del Censo, no han recibido más agua que la de la lluvia. - Tierras de regadío Se consideran como tales las que, durante el periodo de referencia han recibido agua mediante un procedimiento establecido por el hombre, cualquiera que haya sido la duración o cantidad de los riegos, incluso si fueron de forma eventual.
Ureztatze-modalitate horren bidez, ura euri artifizial gisa iristen da landareetara, aspertsoreak, pibotak edo ranger-ak erabiliz.
Planeatutako laboreen errotazioko zati ez diren belarkaren azalera; alegia, hiru urtez edo gehiagoz labore bera duten azalerak.
Ustiategiaren azalera osoa hura osatzen duten partzela guztien azalerak osatzen du: titularraren jabetzako azalera, ustiapenerako beste batzuek errentamenduan dutena eta beste edukitze-modu batzuen arabera ustiatutako azalera. Kanpoan geratzen dira titularraren jabetzako azalerak, baina hirugarrenei lagatakoak. Partzela edo barruti biribiltzat hartzen da muga bakar baten azpian dagoen lur-eremu oro, hau da, ustiategikoak ez diren lursailez, eraikinez edo urez inguratuta dagoena. Azalera osoa osatzen duten partzelen kopurua ikertzen da.
Lurretik irteten den zatian belar-sendotasuna duten landareak dira (zerealak, lekadunak, patatak, kotoia, erremolatxa, bazkak, barazkiak eta abar).
Laboreen errotazioa da urtean labore desberdinak azalera edo lurzati berean txandakatzeko teknika, denboran planifikatutako sekuentzia batean.
Ustiategian erabiltzen diren berotegiek hartzen duten azalera da. Berotegi mugikorretan azalera behin baino ez da inskribatzen, baita urtean zehar hainbat azaleren gainean erabili bada ere. Zenbait pisutako berotegietan, oinarriko azalera oin estaliari dagokiona da.
Ustiategiaren zati diren lurrak dira, baina ez dute "nekazaritza-azalera erabilia" (NAE) deritzona osatzen. Honako modalitate hauek bereizten dira: a) Otalurra Lursail horren bereizgarria da errendimendu eskasa duela eta ez duela abeltzaintza-aprobetxamendurik eman. ; b) Espartzudia Espartzu- edo albardin-populazio nagusia duen lursaila; ez da haren ekoizpena biltzen, etekinik lortuz gero, zurezko laboreen taldean erregistratu behar delako, eta, hala, NAEren parte izan. ; c) Sasitza Berezko zuhaixkak nagusi dituen lursaila: estrepa, txilarra, elorri-triska, otea, isatsa, erromeroa, ezkaia, palmondo nanoa, abaritza, isats espainiarra, legeltxorra, etab.; d) Basoko zuhaitz-espezieak Modalitate honetan sartzen dira basoko zuhaitz-espeziez betetako azalerak, ez direnak nagusiki nekazaritzarako edo basogintzarako erabiltzen. Barne hartzen dira makaldiak basoen barruan edo kanpoan, nagusiki zura ekoizteko erabiltzen diren gaztainondo- eta intxaurrondo-mendiak, Gabonetako zuhaitz-sailak eta basoetan dauden eta ustiategiaren berezko beharretara bideratzen diren baso-haztegiak. Barne hartzen dira, era berean,nagusiki babes-funtzioa betetzen duten zuhaitzez edo baso-zuhaixkez betetako azalerak, bai eta basoetatik kanpo dauden zuhaitz-lerroak eta zuhaitz-mugak ere, baldin eta duten garrantziagatik zuhaizti-azaleran sartzea komeni dela uste bada. Zuhaizti-azalerak sailkatzen dira populazioa osatzen duten basoko zuhaitz-espezieen arabera: ; Hostozabalak: zuhaitz hostotsuz (eukaliptoa, artadia, haritza, etab.) betetako baso-azalerak, gutxienez ehuneko 75ean. ; Erretxinadunak: espezie koniferoz (pinua, ipurua, izeia, etab.) betetako baso-azalerak, gutxienez ehuneko 75ean. ; Mistoak: aurreko bi kasuetako batean ere sartzen ez diren baso-azalerak. Era berean, ekoizpenari ematen zaion erabileraren arabera sailkatzen dira: ; Ez-komertzialak: nagusiki norberaren kontsumorako edo ingurumena kontserbatzeko, lursaila babesteko edo ustiategien arteko muga gisa erabiltzen diren zuhaizti-azalerak. ; Komertzialak: nagusiki salmentarako ekoizten diren zuhaizti-azalerak (zura, egurra edo irabazi-asmoko beste baso-produktu batzuk). ; e) Beste azalera batzuk Epigrafe honetan sartzen dira ustiategiaren azalera osoaren zati izanik, NAE ez diren lurrak eta aurreko ataletakoak ez direnak, "beste lur batzuk" multzoari dagozkionak. Hala, honako hauek erregistratzen dira: ; Nekazaritzakoak izanik ere, arrazoi ekonomikoengatik, sozialengatik edo antzeko ezaugarriak dituzten beste arrazoi batzuengatik erabili ez diren azalerak eta alternatiban sartzen ez direnak. Azalera horiek berriro erabil daitezke, ustiategian erabilgarri egon ohi diren baliabideekin. ; Zuzenean landare-ekoizpenerako erabiltzen ez badira ere, ustiategirako beharrezkoak diren azalerak (eraikuntzek, ukuiluek, larrainek eta abarrek okupatutako lurzorua) eta nekazaritza-ekoizpenerako egokiak ez diren azalerak, alegia, laborantzarako prestatu ezin diren azalerak, ustiategian normalean izaten ez diren baliabide oso boteretsuen laguntzaz (lugorriak, harrobiak, eta abar).
Laborantzak ureztatzeaz bestelako erabileretarako (nekazaritza-, abeltzaintza- edo industria-erabilerak, hiri-hornikuntzak, etab.) hornitutako ura da
Labore nagusiaren aurretiko edo ondoko laboreak dira, eta erreferentzia-aldiko hamabi hiletan biltzen dira. Kanpoan geratzen dira baratze-laboreak, berotegiko laboreak eta familia-baratzeak.
Biltzen den labore-azaleraren zatia.
Ustiategietako galerak eta hondakinak, ustiategian zuzenean kontsumitutako kantitateak eta merkaturatutako kantitateak barnean hartzen dituen ekoizpena da.
Zuzenbide publikoko korporazioak dira eta, administratiboki, dagokien Arroko (Konfederazio Hidrografikoa) erakundeari atxikita daude; erakunde horrek haien estatutu eta ordenantzak betetzen direla eta kontzesio bidez emandako ura ondo aprobetxatzen dela zaindu behar du.
Nekazaritza-, abeltzaintza- edo baso-produktuak ekoizteko, eraldatzeko eta merkaturatzeko helburu ekonomiko soziala duen sozietate zibila, dagokion erregistroan behar bezala inskribatuta dagoena. Beste baldintza juridiko bat: epigrafe honetan sartuko da aurreko ataletan sailkatu ez den beste edozein pertsona juridiko: Ondasun-erkidegoa, sozietate zibila, etab.
Landatutako azalera bakoitzean bildutako ekoizpena.
Ureztatzaileen erakundeek emakidaren bidez emandako bolumena baino ur kopuru handiagoen eskariei erantzuteko beste unitate ekonomiko batzuetatik (ureztatzaileen beste erakunde batzuk, mankomunitateak, putzuen sozietateak, etab.) eskuratu duten ur-bolumena.
Animaliak ukuiluetan estabulazio finkoan edo estabulazio librean egon daitezke. Estabulazio finkoan, animaliak beren plazetan daude etengabe lotuta eta ezin dira askatasunez mugitu. Estabulazio librean, animaliak askatasunez mugi daitezke. Behi-aziendaren kasuan, honako estabulazio-mota hauek hartzen dira kontuan: - Estabulazio finkoa simaur solidoa eta minda biltzeko sistema bereiziarekin. - Estabulazio finkoa simaur erdilikidoa edo lisierra biltzeko sistemarekin. - Estabulazio askea simaur solidoa eta minda biltzeko sistema bereiziarekin. - Estabulazio librea simaur erdilikidoa edo lisierra biltzeko sistemarekin. - Beste estabulazio-mota bat. Aurrekoez bestelako edozein estabulazio-mota. Txerri-aziendaren kasuan, honako mota hauek hartzen dira kontuan: - Ukuiluak, partzialki hesitutako lurzoruekin. - Ukuiluak, erabat saretutako lurzoruekin. - Estabulazio librea lastozko ohe gainean eta gorozkiak biltzeko zuloarekin. - Beste ukuilu-mota batzuk. Oilo erruleetarako, honako instalazio-mota hauek hartzen dira kontuan: - Lastozko oheetan (estabulazio librea ohantzearekin). - Kaiolak baterian, oilo-zirinaren zinta garraiatzailearekin. - Kaiolak baterian, gorozkientzako zuloarekin. - Kaiolak baterian, akuilu-makuiluen gainean. - Beste bateria-mota bat. Aurrekoez bestelako edozein bateria-mota. - Beste instalazio batzuk. Aurreko ataletan jaso ez den edozein instalazio-mota.
Titularraz eta familiako kideez bestelako pertsonek ematen dute, eta dirutan, gauzatan edo modu bietan kontraprestazio bat jasotzeko exijitzen dute. Honako hauek barne hartzen ditu: a) Soldatako finkoen eskulana, urtean zehar prestazio jarraitua dutenena. Pertsonen kopurua jasotzen du, sexuaren, adinaren eta lanaldi osoen tarteen edo haren baliokidea den ustiategian lan egindako lanaldien arabera sailkatuta. Ustiategiko burua ere barne hartzen du, familiako eskulanean ez badago. Sexua, adina, ustiategian lan egindako lanaldi osoen kopurua eta erreferentzia-aldian irabazizko beste jardueraren bat egin duen edo ez jasotzen dira. ; b) Aldi baterako soldatakoen eskulana. Egindako lanaldi kopurua jasotzen da, langileen sexuaren arabera. Lanaldi partzial bat oso baten erdi gisa zenbatzen da.
Titularra pertsona fisikoa duten nekazaritza-ustiategietan baino ez da jasotzen ezaugarri hori. Familiako eskulantzat jotzen dira titularra, haren ezkontidea eta familiako beste kide batzuk, betiere ustiategirako nekazaritza-lanak egiten badituzte, dela modu jarraituan, dela aldizka, soldatako edo soldatarik gabeko langile gisa. Honako hauek titularraren familiako beste kide batzuk direla ulertzen da: aurrekoak, ondorengoak eta bestelako ahaideak, ezkontzaz edo adopzioz ahaidetutako pertsonak barne, ustiategian edo beste nonbaiten bizi diren kontuan hartu gabe. Familiako eskulaneko pertsonak honako hauek kontuan hartuta sailkatzen dira: sexua, adina, ustiategiko buruak diren ala ez, ustiategian lan egindako lanaldi osoen eta/edo partzialen kopurua, erregulartasunez ordainsariren bat jasotzen duten eta irabazizko beste jardueraren bat egin duten.
Ingurune naturala hartzen denetik ureztatzaileen entitateko gordailu edo banaketa-zentroetara arte gertatzen direnak dira.
Ureztatzeko metodo bat da eta, hazkuntzaren landaketa-eremua urez betetzean datza.
Herri-lurrak ustiategiari zuzenean ez dagozkion lurrak dira, eta, haietan, herri-eskubideak aplikatzen dira. Larre iraunkorretarako lurrak, baratzeko lurrak edo beste azalera batzuk izan daitezke. Oro har, herri-lurrak Estatuaren, autonomia-erkidegoaren, udalen, parrokien edo auzo-erakundeen jabetzakoak dira, eta, haietan, zenbait titularrek, pertsona fisikok edo juridikok dute ustiapen-eskubideak batera baliatzeko baimena. Kanpoan uzten dira erreferentzia-urtean zehar zozketan edo errentamenduan banatu diren herri-larreetako azalerak.
Urtean zehar, gutxienez behin ureztatu diren partzela guztien azalera da. Ustiategiaren azalera ureztatua aspertzio bidezko ureztapeneko, ureztatze lokalizatuko eta grabitate bidezko ureztapeneko metodoaren arabera sailkatzen da.
Urte jakin batean labore jakin bat ekoizteko ereindako azalera osoa.
Ereindako azalera osoari dagokion azalera, baina bilketaren ondoren; salbuetsita daude suntsitutako azalerak (hondamendi naturalen ondorioz, adibidez).
Laborantza-lanak jasotzen dituzten lurrak dira, aprobetxamendua eta nekazaritza-urtearen barruan noiz egin diren kontuan hartu gabe. Laborantza-lan horiek aitzurrarekin, goldearekin, arearekin, kultibadorearekin, eskarifikagailuarekin, erauzteko makinarekin eta abarrekin egiten dira, eta kategoria horretan ez dira sartzen ongarria zabaltzeko lanak, arrabola edo txankala pasatzea, mozketak, eskuz egindako jorraldiak, berrereitea eta abar, belardi iraunkorretan egiten direnak. Lur landuetan honako labore-mota hauek hartzen dira kontuan: a) Belar-laboreak. Aireko zatia belarkara duten landareek osatzen dituzte. Honako talde hauek hartzen dira kontuan: aletarako zerealak, aletarako lekadunak, patata, industria-laboreak, bazka-laboreak, barazkiak, loreak eta landare apaingarriak, saltzeko haziak eta plantulak eta beste labore batzuk. Ustiategian bertan erabiltzeko hazitegiak dagozkien laboreen ataletan sartzen dira. ; b) Lugorriak, kanpainan zehar atsedenean egon direnak, inolako laborerik gabe, baina zenbait lan jaso dituztenak. Epigrafe honetan sartzen dira, era berean, ongarri berderako ereindako lurrak. ; c) Familia-baratzeak Nekazaritzako baratze- eta fruta-produktuak (patata barne) landatzeko azalerak; haien ekoizpena, nagusiki, ustiategiko autokontsumorako erabiltzen da. 5 area (500 m2) baino gutxiagoko azalera izan behar du. ; d) Zurezko laboreak Aireko partea zurezkoa duten landareek osatuak. Guztiek dute ezaugarri komun bat: lurra okupatzen dute denbora luzez, eta ez dute uzta bakoitzaren ondoren aldatzeko beharrik. Landaketa erregularrean edo sakabanatuan dauden zurezko laboreetarako azalera hartzen da kontuan. Sakabanatuta dauden zuhaitzei lotutako laboreei ematen zaien tratamendu bera aplikatzen zaie, eta dagokion epigrafean jasotzen da bai laborantza puruko azalera, bai sakabanatutako zati proportzionala. Landatutako azalera guztiak biltzen dira, baita oraindik ekoizpenean ez badaude ere. Zurezko laboreek honako hauek barne hartzen dituzte: fruta-arbolak, olibadiak, mahastiak, basokoak ez diren zurezko laboreen haztegiak, berotegiko zurezko laboreak eta beste labore iraunkor batzuk. Baso-zuhaitzak eta haien haztegiak kanpoan uzten dira.
Larre gisa erabilitako herri-lurren azalera.
Dagokion ustiategiko aziendak, nekazaritza-kanpainan zehar, ustiategian larre gisa erabiltzen duen azalera. Lursail horiek uzta bidez ere aprobetxa daitezke. Larreak ustiategiaren jabetzakoak izan daitezke edo kanpainan zehar errentan emanda egon daitezke, bertako animaliek soilik erabiltzeko. Ez dira sartzen zozketan edo alokairuan esleitu gabeko herri-larreak, eta ustiategi bat baino gehiagoko animaliak aldi berean edo kanpainan zehar ondoz ondoko garaietan bazkatzeko baliatzen dituztenak.
a) Belardi edo larredi iraunkorrak Belarra ekoizteko lurrak, nolabaiteko hezetasun-maila duten eremuen ezaugarriak, nagusiki uzta bidez aprobetxatzen direnenak. Laborantza-lan batzuk jaso ditzakete, hala nola berriro ereitea, ongarritzea, arrabola edo txankala pasatzea, etab. Bazka-laboreak kanpo uzten dira, belar-laboreetan sartzen direlako. ; b) Larreetarako erabilitako beste azalera batzuk. Aurreko atalean sartzen ez diren beste lursail batzuk, aziendarentzako larre gisa erabili direnak. Larreetarako dehesak ere barne hartzen dira, baita otalurra eta sasitza ere, haien gainean abeltzaintzako aprobetxamenduren bat egin denean. Laboreen errotazioan sartzen ez diren lurrak dira, belarra ekoizteko iraunkorki (bost urtez edo gehiagoz) erabiltzen direnak. Mota hauek hartzen dira kontuan:
Laborantza-sistemarik orokorrena da. Lur horretan, landareentzako ur-ekarpen bakarra prezipitazio atmosferikoena da.
Lurrak dituen nekazaritza-ustiategia da, lurzati batean edo batzuetan, elkarren ondokoak ez badira ere, 0,1 Ha edo gehiagoko azalera duena.
Erreferentzia-urtean honako lur-lantze mota hauetakoren bat izaten duen belar-laboreen eremuari dagokio: - Konbentzionala (goldea belarri edo diskoekin). - Gutxieneko lur-lantzea. - Zuzeneko ereintza (ez lur-lantzea).
Nekazaritza-ustiategi bakoitzeko azalera osoa, lurrak barne, hiru talde handitan sailkatzen da, aprobetxamenduaren arabera: goldatutako lurrak, bazka iraunkorretarako lurrak eta beste lur batzuk. Haietan guztietan sartzen dira bai hazkuntza puruaren azalera bai zati proportzionala, elkarketaren kasuan, bai hazkuntza nagusia, segidako hazkuntzen kasuan. Goldatutako lurrak eta bazka iraunkorretarako lurrak, aldi berean, lehorreko lurretan eta lur ureztatuetan sailkatzen dira, honako definizio hauen arabera: - Lehorreko lurrak dira, Erroldako erreferentzia-aldian, euriaren ura besterik jaso ez dutenak. - Lur ureztatuak Halakotzat jotzen dira, erreferentziazko aldian, gizakiak ezarritako prozedura baten bidez ura jaso dutenak, ureztatzeen iraupena edo kopurua edozein izan dela ere, baita aldizka izan badira ere.
Ezaugarri hau lurrak dituzten nekazaritzako ustiategientzako baino ez da, eta forma juridiko honekin aritzen da ustiategiaren titularra. Ustiategi bera zenbait lurrek era dezakete, eta haien edukitze-modua zenbait eratakoa izan daiteke: a) Jabetzako lurrak: erroldaren ondorioetarako, halakotzat jotzen dira titularraren jabetza-eskubidea dutenak, titulu idatziarekin edo hura gabe, eta titularrak hogeita hamar urtez, gutxienez, errentarik ordaindu gabe modu baketsuan eta etenik gabe ustiatu dituenak. Talde horretan sartzen dira, era berean, gozameneko lurrak. Ez dira talde horretan eta ustiategian sartzen hirugarrenei lagatako titularraren jabetzako lurrak. Titularra udal- edo auzo-erkidego bat duten ustiategietan, erreferentziazko kanpainan "zozketan" edo alokairuan emandako lurrak ez dira erkidego horren parte. b) Errentamenduan emandako lurrak: lur bat errentamenduan dago, baldin eta titularrak kanon edo errenta baten bidez baliatzen baditu aprobetxamenduak, ustiapenaren emaitzak kontuan hartu gabe, dela dirutan, dela gauzatan, dela bi horietan aldi berean. c) Apartzeria-lurrak: aldi baterako apartzeroari lagatako hirugarren pertsonaren lurrak dira, lortutako produktuaren ehuneko bat edo haren baliokidea eskudirutan ordainduta. Zati horren zenbatekoa tokiko baldintzen, enpresa-motaren eta jabearen ekarpenaren araberakoa izango da. ; d) Beste edukitze-erregimen batzuetako lurrak: atal honetan sartzen dira aurreko erregimenen batean sartu ez diren lurrak: doan lagata ustiatzen direnak, fideikomisoan, auzitan, prekarioan, zentsuetan, foroetan, "zozketan" edo alokairuan emandako erregimen komunalean, etab. Lotutako laboreak. Ziklo begetatibo osoan edo zati batean, nekazaritza-kanpainan zehar lursail edo laborantza-lur berean batera daudenak dira lotutako laboreak. Lotutako laboreetan, azalera elkartea osatzen duen labore bakoitzak lurzoruan egiten duen erabilerari proportzionalki esleitzen zaio. Ez da labore elkartutzat jotzen labore edo labore mistoen nahasketa, produktuak bereizita batzea ez dakartena, eta labore bakartzat hartzen dena, adibidez, zereal nahastuak. Honako elkartze-mota hauek bereizten dira: ; Zitrikoak; mahastiak; belarkiak; olibadiak; fruta-arbolak; artoa; babarrunak; belarkiak dituzten beste belarki batzuk; nekazaritza-laboreak; baso-espezieak; lotutako beste labore batzuk
Laborantza bat ureztatutzat hartzen da erein edo garatu den aldian gutxienez behin ureztatu denean.
Nekazaritza-makineria nekazaritza-ustiategietan erabiltzen diren makinen multzoa da. Makineriari buruzko kapitulu honetan, bi informazio mota biltzen dira: Ustiategiaren jabetza esklusiboko makinen kopurua: zerbitzuan edo erabiltzeko moduan dauden eta elkarrizketaren egunean dauden mota bakoitzeko makinen kopurua jasotzen da. ; Ustiategiak erabilitako makinak, jabetza esklusibokoak barnean hartu gabe: Kanpainaren barruan ustiategiaren jabetza esklusibokoa ez den makineria erabili den jakiteko informazioa jasotzen da, eta jabekidetzan edo kooperatiban dagoen makineria eta beste ustiategi edo zerbitzu-enpresa batzuetakoa bereizten dira. Honako makineria hau hartzen da kontuan: Traktoreak (gurpildunak edo katedunak): bi ardatz edo gehiagoko traktoreak, ustiategiko nekazaritza-lanak egiteko erabiltzen direnak, eta beste ibilgailu motordun batzuk, betiere nekazaritzako traktore gisa balio badute (Jeep, Unimog). Motokultoreak, sega-makinak, motoaitzurrak eta motofresagailuak: nekazaritzan, baratzezaintzan eta mahastizaintzan erabiltzen diren ardatz bateko motor-makinak eta ardatzik gabeko antzeko makinak. Kanpoan geratzen dira parke eta soropiletarako baino erabiltzen ez diren makinak. Zerealak biltzeko makinak: makina autopropultsatuak edo traktore bidez eragindakoak, zerealak biltzeko (uzta, jotzea eta garbiketa), arroza eta artoa (aletan) barne. Atal honetan, lekadunak, olio-haziak eta gramineoak biltzeko makinak sartzen dira. Erabat automatizatutako uzta biltzeko beste makina batzuk. Azukre-erremolatxa, patata edo bazka-laboreak etengabe biltzeko erabiltzen diren makina autopropultsatuak edo traktore batek eraman edo tiratutakoak, zerealak biltzeko makinez bestelakoak. Labore baten bilketa eragiketa batean edo gehiagotan egin daiteke (adibidez, eragiketa sorta jarraitu batean funtzio desberdinak dituzten makinak erabiltzen direnean). Kasu horretan, makina guztiak makina bakartzat hartzen dira. Ureztaketa-ekipamendua: aspertsiozko edo ildo edo hodi bidezko ureztaketarako erabiltzen diren ekipamendu guztiak. Ureztaketa-ekipamendu mugikorra begetazio-aldi berean lur batetik bestera mugi daitekeena da. Ureztaketa finkoko ekipamendua modu egonkorrean instalatuta dagoen eta begetazio-aldian lekuz aldatu ezin den ekipamendua da.
Landutako lurren eta larre iraunkorretarako lurren azalera osoa da. Lur landuek belar-laboreak, lugorriak, familia-baratzeak eta zurezko laboreei eskainitako lurrak hartzen dituzte.
Nekazaritza ekologikoan edo biologikoan nekazaritzako elikagaiak sintesiko produktu kimikoak erabili gabe eskuratzen dira, eta haietako ekoizpen-metodoak indarrean dagoen erregelamendura egokitzen dira (Kontseiluaren 889/2008 Erregelamendua, Produktu ekologikoen ekoizpenari eta etiketatze-lanari buruzkoa, Batzordearen 889/2008 eta 1235/2008 Erregelamenduen bidez garatua). Ekoizpena egiteko, lurzatiek eta ekoizpen-lekuek nekazaritza biologikoaren arauei jarraikiz ekoizten ez duen beste edozein unitatetik behar bezala bereizita egon behar dute. Nekazaritza biologikoa duten ustiategien pertsona titularrek Nekazaritza Ekologikoaren Kontseilu Arautzailearen erregistro egokian egon behar dute inskribatuta eta dagozkion arau eta kontrolak bete.
Nekazaritzako eskulana eratzen dute, derrigorrezko eskolatze-adina gainditu ondoren, 1998-X-01aren eta 1999-IX-30aren arteko aldian nekazaritza-lanak egin dituzten pertsona guztiek. Nekazaritza-lantzat jotzen da nekazaritza-ustiategiaren emaitza ekonomikoak lortzen laguntzen duen giza jarduera oro. Honako hauek barne hartzen ditu: Antolamendu- eta kudeaketa-lana: erosketak, salmentak, kontabilitatea. ; Uztak ereiteko, hazteko eta biltzeko lana. ; Abereentzako lana: elikagaiak prestatu eta banatzea, jeztea, zaintza-lanak egitea. ; Biltegiratze- eta egokitzapen-lana ustiategian: siloratzea, maztatzea, paketatzea. ; Eraikinak, makinak eta instalazioak mantentzeko lanak. ; Ez da kontuan hartzen ustiategian besteren kontura edo elkarri laguntzeko erregimenean okupatutako eskulana, adibidez: nekazaritzako zerbitzuetako enpresa baten edo kooperatiben eskulana. Era berean, ez dira ustiategiko nekazaritza-lantzat hartuko titularrak edo familiako kideek edo senitartekoak ez diren soldatako langileek eginiko etxeko lanak. Kanpoan geratzen dira, era berean, ustiategiko ekoizpenaren ondoriozko produktuak fabrikatzeko lanak, hala nola gaztak edo hestebeteak. Ustiategiko berezko garraio-lanak ustiategiko eskulanak egiten baditu baino ez dira kontuan hartuko.
Titular baten erantzukizunpean nekazaritza-produktuak lortzen dituen unitate tekniko-ekonomikoa da. Unitate tekniko-ekonomiko horren ezaugarri bereizgarri nagusia da produkzio-baliabide berberak erabiltzen direla: eskulana, makineria eta abar. Ez dira nekazaritza-ustiategitzat hartzen honako hauek: - Lasterketa-zaldiak aritzeko erabiltzen diren heztegiak, ukuiluak eta lurrak. - Txakurtegiak. - Animalien saltokiak, hiltegiak eta abar (hazkuntzarik gabe). - Lanerako animalien ustiategiak, unitateak animalia horiek hazten ez baditu. - Parke zoologikoak, larrugintzarako eta ehiza-birpopulatzerako animalia-haztegiak eta txakurrak, katuak, hegazti apaingarriak eta abar haztekoak. - Elkarrizketaren egunean urbanizatuta dauden edo urbanizazio-lanak hasiak dituzten lursail partzelatuak. - Nekazaritza-zerbitzuen enpresak.
Jarduera osagarritzat jotzen da lansari baten ordainetan (ordainsaria, soldatak, etekinak, zerbitzu-sariak edo emandako zerbitzuengatiko beste diru-sarrera batzuk, gauzatan ordaintzea barne) gauzatutako edozein jarduera, aipatutako nekazaritza-lanen inguruko jarduera kenduta. Halakotzat jotzen dira bai ustiategian bertan eginiko jarduerak (kanpaldirako lursailak, turistentzako aterpetxeak…) bai hartatik kanpora eginikoak, nekazaritza-jarduerak izan ala ez. Ustiategiarekin zuzenean lotutako jarduera osagarrien eta ustiategiarekin zuzenean lotuta ez dauden jarduera osagarrien artean bereizten da. Era berean, jarduera osagarri nagusien eta bigarren mailakoen artean bereizten da. Jarduera nagusia da denbora gehien eskatzen duena, eta bigarren mailakoa, denbora gutxiago eskatzen duena.
Landutako azalerak laborantza-motaren eta ureztatzeko teknikaren arabera ureztatzeko erabilitako ura da.
Elementu linealak, hala nola ustiategian dauden heskaiak, zuhaitz-lerroak edo harrizko hormak, hondatu ez daitezen gutxieneko zaintzak dituztenak, haiek mantentzeko laguntza-motaren bat jaso ala ez. Lurzatiak edo larreak mugatzen dituzten zuhaitz-lerro etengabeak, heskaiak edo harrizko hormak dira edo hezeguneetako lerrokatze hutsak.
Kooperatiben printzipio eta xedapenei eta haien garapen-arauei jarraitzen dien eta nekazaritzako produktuak lortzeko baterako enpresa-erregimenean aritzen den taldea.
Se entiende por superficie de producción respecto de los cultivos permanentes, la superficie que puede ser recolectada en el año de recolección de referencia; se excluyen todas las superficies no productoras, tales como las nuevas plantaciones que todavía no han comenzado a producir.
Erreferentziazko urtean ureztatzaileen erakundeek, emakida administratibo baten bidez, ureztatzeko eskuragarri duten uraren bolumen osoa.
Ureztatzeko kontsumitutako ura lur azpiko uretatik (ustiategiko putzu, zundaketa edo iturburuak), ustiategi barruko gainazaleko uretatik (urmael edo presagainak), ustiategitik kanpoko aintzira, ibai edo ubide naturaletatik, ur-hornidurako sare komunetatik, araztutako uretatik eta itsasoko ura edo beste ur gazi batzuk gatzgabetzetik.
Ureztatzeko kontsumitutako uraren kudeaketa-erregimenari dagokionez, ureztatzaile-erkidego batean integratutako kontzesioaren edo ura kudeatzeko beste erregimen baten artean bereizten da.
Tantaz tanta landarearen erradikularen gainean tantaz tantakoen edo mikroaspertzioaren bidez aplikatzen den ureztatze-metodoa da.
Ustiategiko lanari buruzko datuak lanaldi kopuruaren, lan-denboraren portzentajearen edo urteko lan-unitateen (ULU) arabera adierazten dira. ULU bat pertsona batek, urtebetean, lanaldi osoan egiten duen lanaren baliokidea da.
Ustiategiaren azalera osoa hura osatzen duten partzela guztien azalerak osatzen du: titularraren jabetzako azalera, ustiapenerako beste batzuek errentamenduan dutena eta beste edukitze-modu batzuen arabera ustiatutako azalera. Kanpoan geratzen dira titularraren jabetzako azalerak, baina hirugarrenei lagatakoak. Ustiategiaren azalera osoak landutako lurrak, larre iraunkorretarako lurrak eta beste lur batzuk hartzen ditu.
Nekazaritza-ustiategi baten arriskua bere gain hartzen duen pertsona fisikoa edo juridikoa izendatzen da ustiategiaren titular, askatasunez eta autonomiaz diharduena, eta bere kabuz edo beste pertsona baten bidez zuzentzen duena. Zehazki, honako hauek hartzen dira titulartzat: - Jabea, bere lurrak zuzenean kudeatzen dituenean, nahiz eta erabakitzeko ahalmen osoa edo zati bat ustiategiko buru bati laga. - Errentaria. - Apartzeroa. - Askatasunez eta autonomiaz ustiategi baten arriskua zuzentzen eta bere gain hartzen duen oro, edukitze-erregimena edozein dela ere. Titular batek, berez, eginkizun hirukoitza bete dezake, erantzukizun tekniko-ekonomikoa duen ustiategiari dagokionez: a) Ustiategiaren martxa ekonomiko edo finantzarioaren eta emaitzen arriskuaren erantzukizuna bere gain hartzea. b) Eskuragarri dauden baliabideen erabilerari buruzko erabaki tekniko nagusiak hartzea eta ustiategiko eragiketen gaineko administrazio-kontrola egitea. c) Ustiategiko lanen eguneroko kudeaketa ziurtatzea eta garrantzi txikiagoko gaiei buruzko erabaki arruntak hartzea.
Tipologiaren bidez, nekazaritza-ustiategiak multzokatu nahi dira, nahiko homogeneoak direnak, klase disjuntuetan, ustiategien funtsezko bi ezaugarritan oinarrituta: Orientazio tekniko-ekonomikoa; dimentsio ekonomikoa; bai orientazioa bai dimentsioa marjina gordinaren oinarriaren gainean zehazten dira. Dimentsio ekonomikoa ustiategi baten guztizko marjina gordina da. Orientazio tekniko-ekonomikoa (OTE) jardueraren araberako marjina gordinaren konposizio erlatiboa kontuan hartuta definitzen da. Erkidegoaren eskakizunen arabera, 1995etik aurrera aldatu egin ziren Nekazaritza Orokorreko OTEak, eta beste bi ezarri ziren: OTE 13 eta OTE 14. Tipologia nekazaritza-politikaren beharrei erantzuteko estatistika-analisirako tresna gisa sortu da. Honako hauetarako aukera ematen du: ; a) Ustiategien egoera aztertzeko, irizpide ekonomikoetan oinarrituta. ; b) Ustiategien egoera erkatzeko: ; Tipologia-moten artean. ; Estatu kideen edo eskualdeen artean. ; Denbora-tarte desberdinen artean.; c) Ustiategien dimentsio ekonomikoa haien dimentsio fisikoarekin eta lan-faktorearekin lotzeko.
Nekazaritza-ustiategiko eguneroko kudeaketa arruntaren arduraduna da. Ustiategiko burua eta titularra, normalean, pertsona bera izaten da. Pertsona bera ez bada, ustiategiko burua titularraren familiaren kide bat izan daiteke edo beste soldatako bat. Ustiategi orotan, pertsona bakarra izango da ustiategiko buru. Ustiategiko kudeaketari ekarpen handiena egiten diona izango da. Ekarpen hori modu berean banatzen bada, ustiategiko burua pertsona nagusiena dela ulertuko da.
Labore belarkaren azalera, neguan landare edo hondakinekin estaltzen dena edo neguan biluzik geratzen dena. Honako estaldura-mota hauek daude: - Neguko laborantza. - Estaldura-laborantza edo tarteko laborantza. - Landareen hondakinak. - Zoru biluzia.