Ureztatze-modalitate horren bidez, ura euri artifizial gisa iristen da landareetara, aspertsoreak, pibotak edo ranger-ak erabiliz.

Urteko erregistro bat da, eta hau da erregistratzen duena: iturrien igorpen antropogenikoak eta hustubideen xurgapena, Klima Aldaketari buruzko Esparru Hitzarmenaren Kyotoko Protokoloak araututako berotegi-efektuko gasak; baita ere, Distantzia Luzeko Mugaz Haraindiko Kutsadura Atmosferikoari buruzko Genevako Hitzarmenak eta Emisio Sabai Nazionalei buruzko Zuzentarauak xedatutako beste kutsatzaile batzuk, indarrean dauden nazioarteko eta Batasuneko irizpide eta arauekin bat etorriz. Trantsizio Ekologikoko Ministerioak du hura prestatzeko ardura.

- Berotegi-efektua CO2 - Karbono dioxidoa CH4 Metanoa N2O Oxido nitrosoa HFC Konposatu hidrogenofluorokarburoak PFC Konposatu polifluorokarburoak SF6 Sufre hexafluoruroa - Euri azidoa edo azidifikatzaileak SOx Sufre oxidoak NOx Nitrogeno oxidoak NH3 Amoniakoa" - Ozono-geruzaren aitzindariak HFC Konposatu hidrogenofluorokarburoak PFC Konposatu polifluorokarburoak SF6 Sufre hexafluoruroa CO Karbono monoxidoa - Kutsadura fotokimikoa NOx Nitrogeno oxidoak KOL Konposatu organiko lurrunkorrak (metanoa salbu) - Partikulak PM10 10 mikra baino gutxiagoko diametro aerodinamikoko partikulak PM 2.5 2,5 mikra baino gutxiagoko diametro aerodinamikoko partikulak

Ibilgu naturaletako edo urtegi natural edo artifizialetan metatutako korronte superfizialdun ur geza da.

Hondakinak berriro produktu, material edo substantzia eraldatzea dakarten balorizazio-eragiketa guztiak dira, jatorrizko helburuarekin izan zein beste edozein helbururekin izan. Birziklapena, konposta eta birsorkuntza barne hartzen ditu.

Laborantzak ureztatzeaz bestelako erabileretarako (nekazaritza-, abeltzaintza- edo industria-erabilerak, hiri-hornikuntzak, etab.) hornitutako ura da

Balorizazio-eragiketa hau honako honetan datza: hondeatutako eremuetan (hala nola meatzeak edo legar-hobiak) hondakinak erabiltzea, maldak berreskuratzeko (betelana), segurtasunerako edo paisaia-ingeniaritzako lanetarako; haietan, hondakinek xede horretarako erabili beharko liratekeen beste material batzuk (hondakintzat hartzen ez direnak) ordezkatzen dituzte. Eragiketa horren barruan sartzen da hondakinak erabiltzea meategiak eta legar-hobiak betetzeko eta lurrak edo paisajismoa leheneratzeko.

Hondakinak pilatzeko eragiketa, hasierako sailkapena eta biltegiratzea barne, tratamendu-instalazio batera garraiatzeko.

Hondakin-fluxu bat haren motaren eta izaeraren arabera bereizita gordetzen den bilketa, tratamendu espezifiko baterako bide emateko.

Es el importe pagado al organismo de cuenca por el volumen de agua captado en concepto de tarifa de utilización o canon de regulación.

Consiste en extraer agua de la naturaleza. Se incluye tanto el agua captada mediante concesión de la correspondiente Confederación Hidrográfica como la proveniente de recursos propios.

Industria-establezimenduaren ekoizpen-prozesuan modu independentean diharduten ekipo eta instalazioak dira, eta ekoizpen-prozesuan sortutako kutsatzaileak tratatzera eta murriztera bideratzen dira.

Ekipo eta instalazio horiek industria-establezimenduen ekoizpen-zikloan daude integratuta. Xede bikoitza dute: industriala eta kutsadura kontrolatzekoa. Haien helburu nagusia da ekoizpen-prozesuan sortutako kutsatzaileen deskarga murriztea; alegia, ekipo independenteen bidez tratatu beharreko kutsadura gutxitzea ekarriko duen ekoizpen-prozesua lortzea.

Europako Ingurumen Agentziak eta EMEP programak (Distantzia Luzeko Mugaz Haraindiko Kutsadurari buruzko Genevako Hitzarmeneko Europako Ebaluazio eta Kontrol Programa) garatutako metodologia EMEP: European Monitoring and Evaluation Programme CORINAIR: Airera eginiko emisioei buruzko ingurumen-informazioaren koordinazioa

Enpresak haren baliabideen bitartez eta zuzenean ingurumenetik hartutako urari egiten dio erreferentzia. Uraren jatorriaren arabera bereizten da

Zuzenbide publikoko korporazioak dira eta, administratiboki, dagokien Arroko (Konfederazio Hidrografikoa) erakundeari atxikita daude; erakunde horrek haien estatutu eta ordenantzak betetzen direla eta kontzesio bidez emandako ura ondo aprobetxatzen dela zaindu behar du.

Erabiltzaileek uraren, estolderiaren eta hondakin-uren arazketaren kontzeptuan ordaindutako kontzeptu guztiak dira. Ez da fakturatutako BEZa sartzen.

Erauzketa nazionalak barne hartzen du ekonomian input gisa erabiltzeko natura-ingurunetik erauzten diren urteko material solido, likido eta gaseosoen kopurua (airea eta ura barne hartu gabe)

Erauzketa nazional ez erabilia eratzen dute herrialde bateko lurraldean eskakizun teknikoen eta gai ez diren eskakizunen bitartez erauzi edo baztertutako materialek, edo erabilera batera ere bideratuta ez daudenek. Adibidea: Eraikuntzan induskatutako lurzorua eta haitza, portuetan dragatutako sedimentuak, meatze eta harrobietako hondakinak (berrerabiltzen ez badira) eta uztatik erabili ez den biomasa. Higatutako nekazaritza-lurzorua ez da apropos mugitzen, baina hautazko informazio-partida gisa jaso daiteke.

Hondakinak errausketako edo baterako errausketako instalazioetan energia sortzeko erregai gisa erabiltzeko azken tratamenduko eragiketak biltzen ditu, bai eta helburu nagusi hondakinen tratamendu termikoa dutenak ere, haien bolumena eta arriskugarritasuna murrizteko eta ezabatu daitekeen produktu inerte bat lortzeko.

Erregistratu gabeko ura esaten da bolumenak zenbatesten edo kalkulatzen direnean edo neurtzen ez direnean. Erregistratu gabeko ura galera errealetan eta itxurazkoetan bereizten da.

Hornidura publikoko sarean erabiltzailearen neurketa-punturaino gertatzen diren ur-galera fisikoak dira. Barne hartzen ditu banaketa-sareko eta erabiltzaileen hartuneetako ur-ihesak, hausturak, andelek gainezka egitea eta matxurak.

Uraren galera ez-fisikoak dira. Kontagailuen zehaztasunik ezaren, neurtu gabeko kontsumo baimenduen eta baimendu gabeko kontsumoen (iruzurrak) ondoriozkoak dira.

Ureztatzaileen erakundeek emakidaren bidez emandako bolumena baino ur kopuru handiagoen eskariei erantzuteko beste unitate ekonomiko batzuetatik (ureztatzaileen beste erakunde batzuk, mankomunitateak, putzuen sozietateak, etab.) eskuratu duten ur-bolumena.

Hondakin-urak batzeko eta arazteko edo isurtzeko lekuetara bideratzeko zerbitzua.

Ingurune naturala hartzen denetik ureztatzaileen entitateko gordailu edo banaketa-zentroetara arte gertatzen direnak dira.

Ureztatzeko metodo bat da eta, hazkuntzaren landaketa-eremua urez betetzean datza.

Familietan, saltokietan eta zerbitzuetan sortutako etxeko hondakinak; toki-entitateek edo foru-aldundiek haientzat, hala dagokionean, nahitaezko zerbitzu gisa bilketa, garraioa eta tratamendua eman badituzte. Gainera, toki-entitateek hondakin komertzial ez-arriskutsuak eta industrietan sortutako etxeko hondakinak kudeatu ahal izango dituzte. Zeregin horiek dagozkien ordenantzek ezartzen duten moduan garatzen dira, 22/2011 Lege honetan ezarritako esparru juridikoan, hala dagokionean autonomia-erkidegoek emandakoenean eta ekoizlearen erantzukizun zabalduari buruzko araudi sektorialarenean.

Hondakinak Kudeatzeko Unitatea (HKU) IFZ/autonomia-erkidegoa gurutzatzearen bidez ad-hoc definitutako estatistika-unitate bat da; beraz, HKU bakoitza autonomia-erkidego batean IFZ (enpresa) berarekin kudeatutako establezimendu guztietan datza. Hala, hondakinak kudeatzeko lizentzia duen enpresa bakoitzarentzat, zuzenean kontrolpean dituen establezimenduei dagozkien autonomia-erkidego adina HKU egongo dira.

Edukitzaileak baztertzen duen edo baztertzeko asmoa edo betebeharra duen edozein substantzia edo objektu.

22/2011 Legearen III. eranskinean jasotzen diren ezaugarri arriskutsuetako bat edo batzuk dituen hondakina, eta Gobernuak Europako araudian edo Espainia partaide den nazioarteko hitzarmenetan ezarritakoaren arabera onar dezakeena, bai eta haiek eduki dituzten ontziak eta bilgarriak ere.

Estatistika-xedeak dituzten hondakinen nomenklatura bat da, substantzietara bideratua, 1 eta 4 digitu bitartean –agregazio-maila handienetik txikienera– kodetutako kategoriekin eta bereizkuntza gehigarri batekin, hondakin ez-arriskutsuak edo arriskutsuak diren kontuan hartuta.

Europa-mailan harmonizatutako hondakinen zerrenda bat da. Hondakin horiek sei zifrako kodeen bidez sailkatzen dira hondakinen kasuan, eta lau eta bi zifrako kodeen bidez azpikapituluen eta kapituluen kasuan, hurrenez hurren. Kapituluek eta azpikapituluek hondakinek eragiten dituzten jarduera-motak zehazten dituzte.

22/2011 Legearen III. eranskinean jasotzen diren ezaugarri arriskutsurik ez duen hondakin oro, ezta Gobernuak Europako araudian edo Espainia partaide den nazioarteko hitzarmenetan ezarritakoaren arabera onar ditzakeenak ere. Hau da, hondakin arriskutsutzat jotzen ez den hondakin oro.

Kapital-gastuak honako xede hauek dituzten metodo, teknologia, prozesu edo ekipoetan: sortu ondoren kutsadura eta agente kutsatzaileak (hala nola isuri atmosferikoak, efluenteak edo hondakin solidoak) bildu eta ezabatzea, haiek sakabana daitezen eragoztea, kutsadura-maila neurtzea eta enpresaren jarduerak sortutako agente kutsatzaileak tratatu eta ezabatzea.

Kapital-gastuak metodo, teknologia, prozesu edo ekipo berrietan (edo haien zatiak), iturrian sortutako kutsadura kopurua ekiditea edo murriztea (hala nola isuri atmosferikoak, efluenteak edo hondakin solidoak) xede dutenetan, edo lehendik daudenak egokitzeko lanean, kutsatzaileen eta jarduera kutsatzaileen ingurumen-inpaktua murrizteko.

Helburu nagusi kutsadura eta ingurumenaren edozein degradazio prebenitzea, murriztea eta ezabatzea duten jarduera guztiak jasotzen ditu. Kanpoan geratzen dira, ingurumenean eragin onuragarria izan arren, nagusiki enpresaren behar teknikoei, higienekoei edo segurtasunekoei erantzuten dieten jarduerak.

Agente kutsatzaileak eta kutsadura (hala nola atmosferara eginiko emisioak, efluenteak edo hondakin solidoak) edo enpresaren jarduera operatiboaren ondorioz ingurumenean egin daitekeen beste edozein degradazio eragoztea, murriztea, tratatzea edo ezabatzea helburu duen jarduera, teknologia, prozesu, ekipo (edo haren zatiak) baten funtzionamendu-gastuak eta mantentze-lanen gastuak jasotzen ditu.

Ingurumen-babesaren barruan sartzen diren jarduerak honako hauek dira: Airea eta klima babestea; hondakin-urak kudeatzea; hondakinak kudeatzea; lurzoruak, lurpeko urak eta gainazaleko urak babestu eta deskontaminatzea; zarata eta dardarak murriztea; erradiazioen kontra babestea (kanpo-segurtasuna salbu); ingurumenarekin zerikusia duten ikerketa eta garapena; ingurumena babesteko beste jarduera batzuk –hala nola prestakuntza, hezkuntza, administrazio-eginkizunak, etab.–, eta beste batzuk. Jarduerak xehetasun gehiagorekin ikusteko, IBJS Ingurumena Babesteko Jardueren Sailkapena kontsulta daiteke, ingurumenaren babesa zer den eta zer ez den zehazteko Europar Batasunaren esparruko sailkapena.

Nazio batek ingurumena babestera bideratzen dituen baliabide ekonomikoen kopuru osoa da. IBGNa eraikitzean, kontabilitate bikoitza ekiditen da, eta erkagarria da kontu nazionalen agregatuekin. Zenbatespenetan jarraitzen den Europako eredu metodologikoan, IBGNa honela definitzen da: - ingurumena babesteko zerbitzuen erabileren batura egoiliar-unitateen arabera (amaierako kontsumoa, tarteko kontsumoa) - gehi kapital finkoaren eraketa gordina (KFEG) - ken munduaren gainerakoagatiko finantzaketa Erabilitako Europako metodologiarekin bat etorriz, erakunde-sektoreen araberako gastuak honela eskuratzen dira: - Sozietateen Sektorearen gastuak barne hartzen ditu tarteko kontsumoak, kapital finkoaren eraketa gordina eta munduko gainerakoaren transferentzia garbiak. - Administrazio publikoen eta Etxeen zerbitzura dauden irabazi-asmorik gabeko erakundeen (EZIAGE) sektorearen gastua honela lortzen da: amaierako kontsumoko gastua, kapital finkoaren eraketa gordinarena eta munduko gainerakoaren transferentzia garbiena gehituta. - Familien sektorearen gastua amaierako kontsumoko gastua da.

Ingurumen Babeseko eragiketak eta jarduerak sailkatzeko diseinatua; sailkapena erabiltzen da zehazteko zer ekoizpen-jarduerak duten helburu nagusi ingurumena babestea. 2022an nazioarteko estandartzat jo zen; sailkapen funtzionala, generikoa ingurumena babesteko xede anitzekoa (9 klase) eta jarduera eta produktuak sailkatzeko erabiltzen dena.

Ekonomia osoak ingurumen-babeserako eginiko gastuari buruzko datuak erregistratzen ditu; alegia, unitate egoiliarrek ingurumena andeatzea prebenitzeko edo hura leheneratzeko benetan erabilitako baliabide ekonomikoak, Kontuen Sistema Europarraren esparruan jakinarazitako datuekin bat etorriz. Zenbatespenak ingurumen-babeserako eremuetan bereizita aurkezten dira, Ingurumen Babeseko Jardueren Sailkapenaren (IBJS-2000) arabera. Kontuaren helburu nagusia da Ingurumen Babesaren Gastu Nazionala (IBGN) agregatua kalkulatzea, zeinak adierazten baitu nazio batek ingurumen-babesera bideratzen dituen baliabide ekonomiko guztiak. Gastu nazionala kontu nazionalen agregatuekin erkagarria da. Kontuan, eragiketak erakunde-sektoreen arabera erregistratzen dira, eta Europako metodologiari jarraikiz. Sinplifikatzeko, honako sektore hauek taldekatzen dira: - Administrazio publikoak eta Etxeen zerbitzura dauden irabazi-asmorik gabeko erakundeak (EZIAGB) - Sozietate ez-finantzarioak eta Finantza-erakundeak - Etxeak.

Airera eginiko isurketak - Neurtutako edo zenbatetsitako Nox isuriak - Erregai fosilen SO2ren edukia - Airera eginiko beste isurketa batzuk Ozono-geruza murrizten duten substantziak Ur-efluenteak - Materia herdoilgaitzen efluente neurtuak edo zenbatetsiak (BOD, COD) - Beste ur-efluente batzuk - Efluenteak bildu eta tratatzea, urteko zerga finkoak Uraren kutsadura-iturri difusoak - Pestizidak (eduki kimikoan, prezioan edo bolumenean oinarrituak) - Ongarri artifizialak (fosforo- edo nitrogeno-edukian edo prezioan oinarrituak) - Simaurra Hondakinak kudeatzea - Hondakinen kudeaketa orokorra (bilketaren edo tratamenduaren gaineko zergak) - Hondakinen kudeaketa, banako produktuak (bilgarriak, ontziak) Zarata (hegazkinak aireratzea eta lurreratzea) Produktu energetikoak - Garraiorako erabiltzen diren produktu energetikoak - Berunik gabeko gasolina - Beruna duen gasolina - Diesela - Garraiorako erabiltzen diren beste produktu energetiko batzuk (petrolioaren gas likidotua edo gas naturala) - Beste xede batzuetarako erabiltzen diren produktu energetikoak - Fuel-olio arina - Fuel-olio astuna - Gas naturala - Ikatza - Kokea - Biofuelak - Beste fuel-mota batzuk - Elektrizitatearen kontsumoa - Elektrizitatearen ekoizpena - Hiri-gasaren kontsumoa - Hiri-gasaren ekoizpena Garraioa - Motordun ibilgailuen inportazioen edo salmenten gaineko zergak - Motordun ibilgailuen matrikulazioa edo erabilera, aldizkako zergak Baliabideak - Ur-bilketa - Lehengaien erauzketa (petrolioa eta gasa izan ezik) - Beste baliabide batzuk (basoak)

Ondasun eta zerbitzu horien bidez, urari, aireari eta lurzoruari egiten zaien ingurumen-kaltea eta hondakinekin, zaratarekin eta ekosistemekin (ingurumen-babesa) zerikusia duten arazoak eta baliabideen agortzea (baliabide naturalen kudeaketa) neurtzen, prebenitzen, mugatzen, minimizatzen eta zuzentzen dira.

Ekoizpen-prozesuaren ondorioz sortu eta ingurumenera isuritako ur-efluenteak dira

Barne hartzen ditu lurzoruaren gaineko edo barruko gordailuak, bereziki diseinatutako lekuetan egiten diren deskargak (adibidea: hondakin geldoen, ez-arriskutsuen eta arriskutsuen hondakindegiak), biltegiratze iraunkorra, ingurune lehortarreko tratamendua, sakoneko injekzioa eta ingurune urtarreko isurketa.

Jabari publiko hidraulikorako isurketengatik ordaindutako zenbatekoa da. Barne hartzen ditu bai arro-erakundeei ordaindutako isurketen kontrol-kanona bai autonomia-erkidegoei ordaindutako isurketen kontrol-kanona, isuri arriskutsuak edo itsasora eginikoak direnean.

Lurpetik putzu edo zundaketa bidez hartutako urak dira. Besteak beste, iturburuetako, iturri naturaletako edo ur-bidaietako ura.

Inportazio eta esportazio fisikoen artean inportatutako edo esportatutako salgai guztiak sartzen dira, masa-unitateetan. Trukatutako salgaiek ondasunak barne hartzen dituzte eraldaketa-etapa guztietan, oinarrizko produktuak izan edo amaitutako ondasunak izan, besteak beste.

Honela definitzen dira: material solido, likido eta gaseoso guztiak (ura eta airea izan ezik), ondoren ekoizpen- edo kontsumo-prozesuetan erabiltzeko ekonomian sartzen direnak. Bi kategoria nagusiak herrialdean erauzitako lehengaiak eta inportazioak dira. Bi kategoria horien batura kontuen ondoriozko adierazleetako bat da: materialen input zuzena (MIZ). Adierazle honetatik esportazioak kenduz, materialen kontsumo nazionalean (MKN) eskuratzen da.

Material-fluxuek sistema ekonomiko nazionalean sartzen diren materialen input fisikoak eta beste ekonomia edo natura-ingurune batzuetarako outputak islatzen dituzte. Fluxuak unitate fisikoetan datoz (tonak) eta elementu kimikoen, lehengaien edo produktuen erauzketa, eraldaketa, kontsumoa eta amaierako eliminazioa deskribatzen dute.

Naturan sartzen diren materialen fluxuak, bai ekoizpen- edo kontsumo-prozesuetan zehar, bai ondoren. Irteera horien artean daude airera edo uretara egiten diren emisioak, hondakinen isurketa eta kutsadura lausoa eragiten duten materialak (adibidez, ongarriak edo urtzerako substantziak). Irteeretan sartzen dira, era berean, erabiltzen ez den erauzketa nazionalaren isurketa.

Udalerrian ura kudeatzen duen enpresari estolderiaren eta hondakin-uren arazketaren kontzeptuan ordaindutako zenbatekoa da.

Hiri-hornikuntzarako udal-sareen bidez banatutako ura da

Emisioak funtzionalki prozesuka biltzen dituen nomenklatura, Europako EMEP/CORINAIR proiektuak sortua.

Ekoizpen-prozesuaren ondorioz sortutako ur-efluenteak dira

Balorizatzeko edo ezabatzeko eragiketak barne hartzen ditu, balorizatu edo ezabatu aurreko prestaketa barne.

Hiri-eremuko bilketako hondakinak dira, toki-entitateen edo foru-aldundien eskumenekoak, hala dagokionean, eta honako kategoria hauek barne hartzen dituztenak: metalikoak, beira, papera eta kartoia, plastikoa, egurra, ehunak, baztertutako ekipoak, pilak eta metagailuak, animaliak eta nahastutako elikagaiak, landareak, etxekoak eta antzekoak, bestelako hondakin mineralak eta lurzoruak.

Toki-erakunde, entitate edo enpresa batek autonomia-erkidego bereko eremu batean kudeatzen dituen eta uraren ziklo integralarekin zerikusia duten jardueren multzoa.

Demarkazio Hidragrafikoez bestelako entitateei erositako ura, hala nola ureztatzaileen erkidegoei, putzuen sozietateei edo ur-hornitzaile diren beste ente batzuei.

Hondakin Uren Arazketarako Estazioetako (HUA) hondakin-uren bolumena, beste jarduera ekonomiko motaren batean berriro erabiltzen dena.

Naturatik ura ateratzean datza. Dagokion Konfederazio Hidrografikoaren emakidaren bidez hartutako ura izan daiteke edo berezko baliabideetatik datorrena.

Arroko erakundeari hartutako ur-bolumenagatik ordaindutako zenbatekoa da, erabilera-tarifaren edo erregulazio-kanonaren kontzeptuan.

Ur erregistratua da erabiltzaileen kontagailuetan neurtutakoa; erabiltzaile horiei behe-horniduraz banatzen zaiena (etxeak, nekazaritza, industria, zerbitzuak eta udal-kontsumoak).

Erreferentziazko urtean ureztatzaileen erakundeek, emakida administratibo baten bidez, ureztatzeko eskuragarri duten uraren bolumen osoa.

Ureztatzeko kontsumitutako ura lur azpiko uretatik (ustiategiko putzu, zundaketa edo iturburuak), ustiategi barruko gainazaleko uretatik (urmael edo presagainak), ustiategitik kanpoko aintzira, ibai edo ubide naturaletatik, ur-hornidurako sare komunetatik, araztutako uretatik eta itsasoko ura edo beste ur gazi batzuk gatzgabetzetik.

Ureztatzeko kontsumitutako uraren kudeaketa-erregimenari dagokionez, ureztatzaile-erkidego batean integratutako kontzesioaren edo ura kudeatzeko beste erregimen baten artean bereizten da.

Tantaz tanta landarearen erradikularen gainean tantaz tantakoen edo mikroaspertzioaren bidez aplikatzen den ureztatze-metodoa da.

Udalerrian uraren banaketa kudeatzen duen udalari edo enpresari ordaintzen zaion zenbatekoa da

Beste erakunde batzuei altan saldutako ura

Ura edateko ura tratatzeko estazioetatik (EUTE¿?) edo erabiltzaileei zerbitzua emateko andeletatik banatzean datza, hornidura publikoko sareen bidez. Sarera hornitzen den ura honela sailkatzen da: ur erregistratua eta erregistratu gabeko ura.