Aldi bateko igotze-faktoreak gastu bakoitzari aplikatzen zaizkio, erreferentziazko-aldiaren arabera, aztertutako aldian eginiko gastua zenbatesteko.
Aldi bateko igotze-faktoreak (FET) faktore bakarrean sar daitezke, eta honako formulazio hau dute: FET = T/t. Azalpena: T aztertutako aldiaren iraupena da eta t, erreferentzia-aldiari dagokiona. Biak neurtzen dira egun kopuruaren arabera.
Familiak zehaztutako erreferentzia-aldian jasotako errenta osoa da, errentaren gaineko zerga, ondarearen gaineko zergak eta gizarte-segurantzako kotizazioak kendu ondoren eta jasotako transferentziak barne.
Autokontsumotzat jotzen dira norberaren nekazaritza-ustiategian, fabrikan edo tailerrean etxeko kideren batek edo batzuek sortutako ondasunak (elikagaietakoak, nagusiki), hark edo haiek erreferentzia-aldian kontsumitzen edo oparitzen dituztenak.
Etxeko kideek familiaren jabetzakoa den ostalaritza-establezimenduan (tabernak, jatetxeak, sukalde-etxeak, etab.) egiten dituzten jatorduak autokontsumotzat jotzen dira (betiere establezimendu horretan soldatako langile ez badira).
Batez besteko gastua familiako kalkulatzen da gastu osoaren zenbatespena zati familia kopuruaren zenbatespena eginda.
Kontsumo-unitateko batez besteko gastua gastu osoaren eta kontsumo-unitateen kopuru osoaren arteko zatidura gisa kalkulatzen da. Familiako kontsumo-unitateen kopurua ELGAren baliokidetasun-eskala aldatuaren arabera kalkulatzen da.
Batez besteko gastua pertsonako kalkulatzen da gastu osoaren zenbatespena zati etxe pribatuetan bizi den kopuru osoa eginda.
Etxebizitza baten jabe den familiak bizileku duen etxeagatik ordainduko lukeen alokairua da, baldin eta bertako maizter izango balitz. Etxebizitzaren kontsumoaren balorazio egotzi horrek eragina du bai jabe den familiaren bizileku den familia-etxebizitzan bai familiari beste familia eta erakunde batzuek doan edo erdi doan lagatako etxebizitzaren erabileran.
Elikagaiei, edariei, tabakoari, erregaiei eta kontsumitutako kopuru fisikoa jasotzen duten beste energia-iturri batzuei buruzko kode bakoitzean kontsumitutako guztizko gastua eta guztizko kopurua oinarri hartuta, bi magnitude horien arteko zatidura gisa kontzeptu bakoitzaren unitate-balioaren zenbatespena lortzen da.
Sostengatzaile nagusi ere esaten zaio, eta normalean (ez noizean behin) gastu komunak ordaintzeko familiaren aurrekontuari ekarpen handiena egiten dion familiako kidea da. Sostengatzaile nagusia ez da diru-sarrera handienak eskuratzen dituena (iturri nagusia), baizik eta aurrekontu komunari ekarpen handiena egiten diona.
Sostengatzaile nagusitzat hartzen da 16 urte edo gehiagoko familiako kidea, baterako aurrekontuari aldian-aldian egiten dion ekarpena (ez noizean behin) familiako gastuei erantzutera bideratzen dena, gainerako kideen ekarpenen kasuan baino maila handiagoan.
Familiako kide guztiek jasotako diru-sarrerak batuz kalkulatzen da.
Etxeko errenta erabilgarriak (ordaindu diren zerga eta gizarte-segurantzako kotizazio garbiak) honako hauek barne hartzen ditu:
- Lanaren etekin guztiak (soldatakoen soldatak eta norberaren konturako langileen diru-sarrerak)
- Kapitalaren eta jabetzaren errentak
- Familien arteko transferentziak
- Eskudirutan jasotako gizarte-prestazio guztiak, erretiro-pentsioak barne.
- Pentsio-plan pribatuetatik datozen diru-sarrerak
Familiaren errenta eskuragarriak ez ditu honako hauek barne hartzen:
- Gizarte-prestazioak jenerotan
- Egotzitako alokairua
- Diru-sarrerak jenerotan, enpresa-ibilgailua salbu
- Autokontsumoa
- Ondarearen gaineko zerga
Errentaren osagai bakoitzari buruzko informazio xehatua aurki daiteke Batzordearen 1980/2003 (EE) Erregelamenduan eta EU-SILCen jarraibideetan.
Familiak eta banakako diru-sarrerak jasotzen dituzten kideek jaso ohi dituzten diru-sarrerak, sarrera horien jatorria edozein dela ere, Gizarte Segurantzako kotizazioak eta antzeko beste ordainketa batzuk (Gizarte Aurreikuspeneko Erakundea, Nahitaezko Mutualitateak eta Eskubide Pasiboak) deskontatu ondoren, baita zerga gisa ordaindutako zenbatekoak ere.
Besteren konturako lanaren kasuan, Pertsona Fisikoen Errendimenduaren gaineko Zergaren (PFEZ) konturako atxikipenak soilik hartu behar dira kontuan; norberaren konturako lanaren kasuan, berriz, kontura atxikitako zergak eta PFEZaren ordainketa zatikatuak hartu behar dira kontuan.
Etxeko kideek diru-sarrerak jasotzen dituztela ulertzen da lanean ari direnean edo lan baten truke ordainsaria jasotzen dutenean, edo pentsio, sorospen, kapital-errenta edo transferentziaren bat jasotzen dutenean.
Hileko diru-sarrerak egutegiko azken hilabetean jasotako diru-sarrera erregularrei egiten die erreferentzia, kontuan hartuta aparteko diru-sarreren eta aldizka –baina ez hilero– jasotzen diren bestelako diru-sarreren hainbanaketa.
Dituzten aktiboen (errealak eta finantzarioak) balio osoaren eta pasiboen edo finantzaketa-iturrien (zorrak) arteko aldea da.
Honako hau da: haien errenta erabilgarri gordina gehi administrazio publikoetatik eta etxeen zerbitzura dauden irabazi-asmorik gabeko erakundeetatik doan jasotzen dituzten ondasun eta zerbitzuen balioa.
Errenta gordina gehi transferentzia arrunten saldoa da (errentaren edo ondarearen gaineko zergak, gizarte-kotizazioak, gizarte-prestazioak eta bestelakoak).
Familietako kideek jasotzen duten errenta primario osoari dagokio: kideek ekoizpen-prozesuan parte hartzeagatik jasotako errentak gehi kobratu beharreko jabetza-errentak ken ordaindu beharrekoak (interesak, dibidenduak, etab.).
Etxeko gastuak partekatzeak esan nahi du gastuei etekina ateratzea (umeak, diru-sarrerarik gabeko pertsonak, etab.) eta sarreretan laguntzea (lan-motiboengatik lekuz aldatutako aitaren edo amaren kasua).
Oro har, partekatu behar diren gutxieneko gastuak, alegia, baterako aurrekontu baten kargura ordaindu beharrekoak, pertsona bat etxeko kidetzat jotzeko etxebizitzaren eta/edo elikagaien ingurukoak dira.
Ez dauden pertsonek, uler daiteke gastuak eta/edo sarrerak partekatzen dituztela, dela ekonomikoki familiaren mende daudelako (kanpoan diren ikasleak, independentzia ekonomikorik ez dutenak, diru-sarrerarik ez dutenak) dela, aldi baterako kanpoan egonik ere, haien sarreren bidez familia-ekonomiari laguntzen diotelako (bizilagun absentea).
Pertsona bat ekonomikoki familiaren mende dagoela esaten da hartako aurrekontuaren partaide denean; alegia, gastuak eta/edo diru-sarrerak partekatzen dituenean familia eratzen duten gainerako pertsonekin. Aurrekontu beratzat jotzen da etxekoandreari edo familiaren administrazioaren arduradunari familiaren beraren ohiko gastuak ordaintzeko aukera ematen dion baterako funtsa.